Žestoke podjele i svađe vlasti i opozicije u Srpskoj, koje često balansiraju na granici otvorene mržnje između dva suprotstavljena bloka, zatvorile su vrata priči o vladi nacionalnog jedinstva, koja je bila aktuelna prije samo godinu dana.
Naime, nakon što je bivši visoki predstavnik, Valentin Incko, na kraju svog mandata u julu prošle godine nametnuo dopune Krivičnog zakona BiH kojima se kažnjava negiranje genocida, na tadašnjem sastanku lidera svih najvećih političkih partija iz Srpske na stolu se ponovo našla ideja o formiranju vlade nacionalnog jedinstva. O prijedlogu koji je tada iznio lider SNSD Milorad Dodik, nezvanično, nije se mnogo razgovaralo.
Sastanak s Vučićem
Inače, slična ideja o Vladi Republike Srpske, koja bi zbog složene političke i bezbjednosne situacije u regiji trebalo da ujedini sve najznačajnije srpske političke partije, bila je najaktuelnija prije četiri godine kada se, podsjećamo, prema brojnim informacijama oko toga angažovao i predsjednik Srbije, Aleksandar Vučić. Pojedini mediji tada su prenosili i navodne detalje sastanaka Vučića s liderima stranaka iz vlasti i opozicije, a pojedini ovdašnji političari, poput Milovana Bjelice iz SDS, čak su objelodanili detalje Dodikove ponude opoziciji, koja je podrazumijevala ministarske fotelje i direktorske pozicije u javnim preduzećima.
Do dogovora nije došlo, a Bjelica za Srpskainfo kaže kako i danas smatra da je srpsko jedinstvo neophodno kako bi se sačuvala Republika Srpska.
– Kad je u pitanju Republika Srpska mora se učiniti sve da se ona očuva, a bez naše sloge nema budućnosti ni Republike Srpske niti bilo koje političke opcije. Da smo se dijelili devedesete godine ne bi imali ovo što danas imamo. Ono minimalno, oko čega mora da postoji jedinstvo jeste zajednički nastup srpskih stranaka prema Sarajevu. To mora da postoji i uvijek sam imao takav stav – kaže Bjelica.
Veto
A da srpskog jedinstva ne samo da nema, već se dovelo u pitanje i zajedničko nastupanje u Sarajevu, potvrđuje to što su u posljednjih 10 mjeseci u Narodnoj skupštini pala čak tri zahtjeva srpskog člana Predsjedništva BiH Milorada Dodika za pokretanje mehanizma zaštite vitalnog nacionalnog interesa.
To se prvo desilo na posebnoj sjednici parlamenta Srpske u oktobru prošle godine, kada nije podržan Dodikov veto na nekoliko odluka Predsjedništva BiH koje su se odnosile na otvaranja Ambasade Azerbejdžana u Sarajevu, otvaranju kancelarije Ambasade Rusije u BiH u Banjaluci, te o davanju agremana ambasadoru Bjelorusije za BiH i Dominikanske Republike za BiH sa sjedištem u Švajcarskoj.
Drugi put Dodikov veto je pao na posebnoj sjednici u aprilu ove godine, kad su postale važeće tri odluke Predsjedništva BiH o sporazumima o testiranju učenika iz BiH o nivou kompjuterske i informacione pismenosti na međunarodnom nivou. Dodik nije uspio da obezbijedi dvotrećinsku podršku u Narodnoj skupštini Srpske ni krajem juna, kad parlament nije podržao njegov veto na trgovinski sporazum BiH s Velikom Britanijom.
Isključivost
U međuvremenu, politički rat između vlasti i opozicije u Srpskoj razbuktao se do takvih razmjera da lideri vodećih stranaka otvoreno poručuju da sa drugom stranom ne samo da nema pregovora, već da jedni s drugima nemaju o bilo čemu čak ni da razgovaraju.
Predsjednik SDS, Mirko Šarović, nedavno je predstojeće izbore uporedio sa sudbinskim izazovom – mi ili oni, a lider PDP, Branislav Borenović, poručio je da ne postoji šansa za bilo kakvu saradnju s partijama na vlasti.
– Ne možete nas kupiti ni podijeliti. Sa režimom nikada, a ni tada – poručio je Borenović.
Na drugoj strani šef SNSD, Milorad Dodik, takođe je podvukao da “ne računa na Šarovića i Borenovića za bilo šta, a pogotovo ne za razgovore”.
U svjetlu svega navedenog, djeluje da čak i nedavni apel patrijarha i članova Sinoda SPC o neophodnosti postojanja nacionalnog jedinstva i očuvanja vitalnih interesa srpskog naroda u cjelini neće ništa promijeniti u odnosu vlasti i opozicije u Srpskoj.
Birači
Politički analitičar i direktor PR agencije “Pragma” iz Beograda, Cvijetin Milivojević, za Srpskainfo kaže da je ideja o formiranju vlade nacionalnog jedinstva u Republici Srpskoj zatvorena prije svega zbog sujete pojedinih političkih lidera.
– Postoje politički subjekti koji djelimično opstruišu pokušaje stvaranja tog srpskog jedinstva. Razlog za to može da bude politička sujeta i surevnjivost, što je na neki način i logično kod političkih stranaka iz opozicije. Ako na čelu tog srpskog jedinstva treba da bude Dodik, logično je da stranke iz opozicije ne žele da budu u tom frontu. Izbori dolaze brzo i svaka vrsta te konstruktivnosti, makar tako smatraju u opoziciji, može kod njihovih birača da bude pogrešno protumačena – kaže Milivojević.
On, međutim, ocjenjuje da bi priča o nacionalnom jedinstvu i potrebi što tješnje saradnje oko vitalnih srpskih interesa bila korisna za opoziciju, te da je strategija odbacivanja svega što dolazi od Dodika “pogrešna i kontraproduktivna”.
– S obzirom da poznajem stanje u biračkom tijelu u Republici Srpskoj, to tijelo je, što se tiče pristalica i vlasti i opozicije, izrazito nacionalno opredijeljeno i jako mu prijaju akcije i riječi koje idu u korist nacionalnog jedinstva. Ako bježite od tih tema i izigravate nekakvog građanina u zemlji gdje svi glasaju za nacionalne stranke, onda ili tu ne živite ili imate neke druge namjere – kaže Milivojević.
