Američka veb-stranica “The Intercept” objavila je da su ekskluzivni dokumenti i intervjui s vojnim i civilnim zvaničnicima otkrili nova saznanja.
Kako navode, mali timovi američkih snaga za specijalne operacije tajno su angažovani u posredničkim ratovima u mnogim zemljama Afrike, Bliskog istoka i azijsko-pacifičke regije.
Iako su “The Intercept” i drugi mediji ranije izveštavali o tome da američko Ministarstvo odbrane (Pentagon) koristi tajni program pod nazivom “127e”, pojašnjava se u izveštaju, prvi put se došlo do novih dokumenata, u skladu sa Zakonom o slobodi pristupa informacijama, koji nude prvu službenu potvrdu da je oko 12 zemalja uključeno u program “127 e” u celom svetu i da su američki komandosi izveli najmanje 23 operacije u periodu između 2017. i 2020. godine u sklopu ovog programa.
- Brojne arapske zemlje
Portal navodi da je penzionisani general Džozef Votel, koji je bio na čelu Komande za specijalne operacije i Centralne komande, potvrdio da se antiterorističke operacije u okviru programa “127 e”, koje dosad nisu bile otkrivene, provode u Egiptu, Libanu, Siriji i Jemenu.
Drugi bivši visokorangirani zvaničnik Ministarstva odbrane, koji je želeo da ostane anoniman jer je govorio o poverljivom programu, potvrdio je da se ranija verzija programa “127 e” sprovodi u Iraku i Tunisu.
Dokumenti skreću pažnju na glavne tačke programa, kao što je korišćenje ovlašćenja da se omogući pristup područjima sveta koja su inače nedostupna čak i najelitnijim američkim trupama.
Portal navodi da dokumenti i intervjui pružaju dosad najdetaljniju sliku nejasnog tela nadležnog za finansiranje koje američkim komandosima omogućuje sprovođenje antiterorističkih operacija preko stranih i neregularnih partnerskih snaga širom sveta.
- Držanje programa u tajnosti
“The Intercept” dodaje da osnovne informacije o tim misijama, poput mesta gde se sprovode, njihove učestalosti i ciljeva, i stranih snaga na koje se američke snage oslanjaju u njihovom izvođenju, nisu poznate čak ni većini članova relevantnih kongresnih odbora i ključnom osoblju Stejt departmenta.
Vašington, u skladu s ovim programom, može naoružavati, obučavati strane snage i davati obaveštajne podatke stranim snagama. Ali za razliku od tradicionalnih inostranih programa pomoći, koji su prvenstveno usmereni na izgradnju domaćih kapaciteta, u ovom programu se američki partneri šalju u misije usmerene “protiv američkih neprijatelja” kako bi se postigli američki ciljevi.
Penzionisani generali koji dobro poznaju program “127 e” kažu da je izuzetno efikasan u ciljanju militantnih grupa, dok istovremeno smanjuje rizike za američke snage.
Stručnjaci kažu da upotreba tela čija nadležnost nije poznata izaziva ozbiljnu zabrinutost po pitanju odgovornosti i nadzora, i potencijalno krši Ustav Sjedinjenih Američkih Država (SAD).
Portal ističe da su ovlašćenja ovog programa prvi put bila izložena velikoj pažnji nakon što su militanti organizacije Islamska država Iraka i Levanta (ISIL) ubili četiri američka vojnika iz zasede u Nigeru 2017. godine, a mnogi visokorangirani senatori su tvrdili da malo znaju o tamošnjim američkim operacijama.
- Loši partneri
“The Intercept” navodi da je u svojim i izveštajima drugih koji su ranije objavljivani dokumentpvani napori ovog programa u nekoliko afričkih zemalja, uključujući partnerstvo s ozloglašenom jedinicom kamerunske vojske, koje je potrajalo dugo nakon što su njeni članovi dovedeni u vezu s masovnim zločinima.
U izveštaju se navodi da je general Ričard D. Klark, komandant specijalnih operacija, svedočio pred Kongresom 2019. godine da je program “127 e” direktno doveo do hapšenja ili ubistava hiljada “terorista”, prekida “terorističkih” mreža i aktivnosti, sprečavanja “terorista” da imaju širok raspon delovanja uz finansijski trošak koji je samo delić onoga koliko koštaju drugi programi.
- Partnerstvo s egipatskom i libanskom vojskom
“The Intercept” pojašnjava da su neki dokumenti dobijeni u skladu sa Zakonom o slobodi pristupa informacijama toliko redigovani da je postalo teško identifikovati zemlje u kojima je program sproveden i snage s kojima je SAD sarađivao. Međutim, pokazalo se da postoji dosad nepoznato partnerstvo s “G2 Strike Force”, elitnom specijalnom jedinicom libanskih snaga, koje sprovode aktivnosti s američkim snagama protiv ISIL-a i Al Kaide u Libanu.
Dokumenti takođe pokazuju da su američke snage ušle u partnerstvo s egipatskom vojskom kako bi ciljale militante ISIL-a na Sinajskom poluostrvu, ali da američke snage nisu pratile svoje egipatske partnere u borbama, kao što je uobičajeno u drugim afričkim zemljama.
Portal navodi da SAD imaju dugu istoriju pomaganja egipatskoj i libanskoj vojsci, ali da korišćenje egipatskih i libanskih snaga kao posrednika u američkim antiterorističkim misijama predstavlja važan razvoj dešavanja u odnosima između Vašingtona i dve arapske zemlje.
